เครื่องมือ (Hand Tool) หมายถึง อุปกรณ์ในการทำงานโดยอาศัยกำลังจากมือและแขน ปกติจะเป็นอุปกรณ์ที่มีขนาดเล็ก น้ำหนักเบา พอดีกับมือหรือกำลังของคน เพื่อจะได้สะดวกและเหมาะสมในการใช้งาน เครื่องมือเหมาะสำหรับใช้ในงานขึ้นรูป ประกอบ ตัด เฉือน และเจาะ โดยชิ้นงานจะต้องมีขนาดเล็กและต้องการความละเอียดอ่อน ซึ่งไม่เหมาะที่จะนำเครื่องมือกลมาใช้แทน                         

เครื่องมือที่ใช้ในงานโลหะและงานไม้ทั่วไป สามารถแบ่งตามการใช้งานได้ 3 กลุ่ม ดังนี้
  1. เครื่องมือที่ใช้ตัดหรือเฉือน หมายถึง เครื่องมือที่มีการใช้งานในลักษณะตัดหรือเฉือนชิ้นงาน เครื่องมือที่ใช้ตัดหรือเฉือนในงานโลหะมีหลายชนิด เช่น สกัด (Chisels) ตะไบงานโลหะ (Files) ชุดทำเกลียว (Tap and die) และมีดคัตเตอร์  (Cutter) เป็นต้น เครื่องมือที่ใช้ตัดหรือเฉือนในงานไม้มีหลายชนิด เช่น สิ่ว (Wood Chisel) มีด (Knives) ขวาน (Hatchets) เป็นต้น
  1. เครื่องมือที่ใช้แรงบิด หมายถึง เครื่องมือที่มีการใช้งานในลักษณะใช้แรงบิดจากเครื่องมือส่งไปยังชิ้นงาน เครื่องมือที่ใช้แรงบิดสามารถใช้ได้ทั้งงานโลหะ และงานไม้ ดังนั้นจึงไม่มีการแยกให้เห็นชัดเจนเหมือนกับเครื่องมือที่ใช้ตัดหรือเฉือน เครื่องมือที่ใช้แรงบิดมีหลายชนิด เช่น ไขควง (Screwdriver) ประแจ (Wrenches or Spanners) และคีม (Pliers or Tongs or Nippers) เป็นต้น
  1. เครื่องมือที่ใช้แรงกระแทก หมายถึง เครื่องมือที่มีการใช้งานในลักษณะใช้แรงกระแทกจากเครื่องมือส่งไปยังชิ้นงาน เพื่อใช้ทุบ ตี ตอก หรือเคาะขึ้นรูป เครื่องมือที่ใช้แรงกระแทก ได้แก่ ค้อน (Hammer) ซึ่งสามารถแบ่งได้ เป็น 3 ชนิด คือ ค้อนสำหรับงานช่างกล (Machinist Hammers) ค้อนสำหรับงานช่างไม้หรือค้อนหงอน (Carpenter Hammers) และค้อนปอนด์หรือค้อนใหญ่ (Sledge Hammers)